MPSC राज्य सेवा पूर्व परीक्षा, मुख्य परीक्षा मुलाखत तयारी कशी कराल || MPSC संपूर्ण मार्गदर्शन || मराठी
एमपीएससी आयोगामार्फत दरवर्षी अनेक वेगवेगळ्या परीक्षा घेतल्या जात असतात. त्यातील आपण जवळपास प्रत्येक परीक्षेचे नाव मागील लेखात वाचले असेलच! या सर्वांमध्ये सगळ्यात जास्त लोकप्रिय, सर्वात अवघड समजली जाणारी आणि तितकीच मानाची परीक्षा म्हणजे राज्य सेवा परीक्षा सामान्यतः ही परीक्षा देखील एमपीएससी (MPSC) अशाच नावाने ओळखली जाते! या सोबतच दुसरी महत्त्वाची परीक्षा म्हणजे PSI/STI/ASST. COMBINED EXAM होय. या दोन्ही परीक्षांचा पूर्व परीक्षेचा अभ्यासक्रम जवळपास सारखाच असतो. त्यामुळे आपण या लेखामध्ये हा अभ्यास कसं करायचा ते पाहणार आहोत !
मागील लेखात आपण पाहिले होत की, कोणतीही स्पर्धा परीक्षा देण्याआधी आपल्याला त्या त्या परीक्षेचा तुम्हाला
1. अभ्यासक्रम
2. परीक्षेचे स्वरूप
3. मागील प्रश्नपत्रिका
4. तो अभ्यासक्रम समाविष्ट असलेली पुस्तके आणि संदर्भ साहित्य
एमपीएससी आयोगामार्फत दरवर्षी अनेक वेगवेगळ्या परीक्षा घेतल्या जात असतात. त्यातील आपण जवळपास प्रत्येक परीक्षेचे नाव मागील लेखात वाचले असेलच! या सर्वांमध्ये सगळ्यात जास्त लोकप्रिय, सर्वात अवघड समजली जाणारी आणि तितकीच मानाची परीक्षा म्हणजे राज्य सेवा परीक्षा सामान्यतः ही परीक्षा देखील एमपीएससी (MPSC) अशाच नावाने ओळखली जाते! या सोबतच दुसरी महत्त्वाची परीक्षा म्हणजे PSI/STI/ASST. COMBINED EXAM होय. या दोन्ही परीक्षांचा पूर्व परीक्षेचा अभ्यासक्रम जवळपास सारखाच असतो. त्यामुळे आपण या लेखामध्ये हा अभ्यास कसं करायचा ते पाहणार आहोत !
 |
| MPSC राज्य सेवा पूर्व परीक्षा, मुख्य परीक्षा मुलाखत तयारी कशी कराल |
मागील लेखात आपण पाहिले होत की, कोणतीही स्पर्धा परीक्षा देण्याआधी आपल्याला त्या त्या परीक्षेचा तुम्हाला
1. अभ्यासक्रम
2. परीक्षेचे स्वरूप
3. मागील प्रश्नपत्रिका
4. तो अभ्यासक्रम समाविष्ट असलेली पुस्तके आणि संदर्भ साहित्य
या चारही गोष्टींचा जाणीवपूर्वक आणि बारकाईने अभ्यास करावा लागतो. हा अभ्यास केल्यानंतर वरील दोन्ही परीक्षांसाठी अभ्यास कसा केला पाहिजे ते खालील गोष्टींमधून समजून घ्या-
1] Mpsc आयोग आपल्याशी केवळ अभ्यासक्रम व मागील वर्षाच्या प्रश्नपत्रिका या दोनच गोष्टींमधून संवाद साधत असतो. त्यामुळे या गोष्टींना खूप महत्त्व दिले गेले पाहिजे.
2] पुस्तकांच्या List मधील सर्वच पुस्तके सुरुवातीपासून शेवटपर्यंत वाचण्याची आवश्यकता नसते, त्यामुळे मोठी List पाहून घाबरू नका. (विशेषतः नवीन उमेदवारांनी). Selective आणि Syllabus wise वाचलात, तर सर्व अभ्यासक्रम पूर्ण होईल.
3] ही List परीपूर्ण नाही व नसावी. तुम्हाला syllabus व previous papers वरुन एखादे book महत्त्वाचे वाटत असेल तर नक्की वापरा.
4] एखादे नवीन book अभ्यासाला घेताना त्याचं output किती आहे? किती वेळ दयावा लागेल? याचा नक्की विचार करा.
5] मी फक्त इंग्रजीच / मराठीच माध्यमातून पुस्तके वाचणार हा अट्टहास नको. दोन्ही माध्यमांमधून दर्जेदार References वाचावी, फायदा होतो.
6] सर्व अभ्यासक्रम touch करा आणि जास्त weightage (जास्त output ) असलेला भाग चांगला करा.
मात्र, मागच्या प्रश्नपत्रिकेतील एखादया irrelevant अथवा अभ्यासक्रमाबाहेरील प्रश्नासाठी फार काही नवीन sources शोध नका .
7] Telegram / Whatsapp किंवा इतर app वरील random माहितीचे अथवा Current Affairs चे output फारच कमी असते. त्यामूळे अशा गोष्टीला मोजकाच वेळ दया. Basic books चांगले करा.
8] या websites चा मर्यादित वापर फायदेशीर ठरतो.
==> Ministry website / pib.nic.in / prsindia / Vikaspedia / Mrunal
9] current aftairs साठी Magazines / Diaries पेक्षा News papers च जास्ती फायदेशीर. मात्र, MPSC साठी याला मोजका वेळ पूरेसा. (लोकसत्ता / म. टा./ The Hindu)
10] Factual data पेक्षा General idea / Basics / Background या गोष्टींवर भर दया. सतत Revise केल्याने नंतर Factual स्मरणात राहते.
11] दर्जेदार MCQs सोडवा ( Laxmikanth objective buole सारखे) मागील वर्षाच्या प्रश्नांसारखे MCQ बनविण्याचा प्रयत्न करा.
12] Notes बनविताना (Mpsc साठी) short मध्ये बनवा. दोन वेगळया topic मधले connection, लक्षात ठेवण्याची trick अशा गोष्टी असाव्या. पुस्तकात आहे तेच जशाला तसे लिहित बसू नका. कारण पेपर लेखी नाही.
1] मागील वर्षांच्या प्रश्नपत्रिकांचे विश्लेषण असलेले कोणत्याही प्रकाशनाचे Book.
2] अभ्यासक्रमाची प्रिंट. (पूर्व व मुख्य अभ्यासक्रम - थोडा फरक आहे). पूर्व पास
होणे महत्त्वाचे असल्याने (तो फरक जाणून तो भाग पण cover करा)
3] पूर्व परीक्षेच्या 2-3 महिने आधी रोज CSAT (paper 2) चा अभ्यास करावा. CSAT ला वेळ कमी पडतो. त्यामुळे Time Management आत्मसात करण्यासाठी सराव खूप महत्वाचा आहे.
1] ज्यांना शक्य ( Engg. / MBBS) असेल त्यांनी Arun sharma CAT (Selective) करा. (Non-VerbClogical comprehension)
2】इतरांनी पंढरीनाथ राणे / अनिल अंकलगी.
1] इतिहास : 6 वी, 7वी, 8वी, 11वी State Board
Ancient / Medieval साठी Luccent GK.
Grover/ Bipin chandra / spectrum (जे वाचत असाल तेच)
2] भूगोल : 4 - 12 th state bodrd, 5-12 NCERT.
GC leong / Majid hussain,
खतीब
3] पर्यावरण - युनिक (घोरपडे) / NCERT Biology / Geography मधील शेवटचे पर्यावरणाचे topic.
4] राज्यशास्त्र - Laxmikanth, Lax चे objective book
कोळंबे सर.
5] अर्थशास्त्र - कोळंबे , देसले
Dutt & Sundharam / Economic Survey (MH & Ind)
6] विज्ञान - 8, 9,10,11,12 ( संख्या 11, 12 वीचे weightage
[ Selective ] वाढत आहे)
7] current - पृथ्वी / Unique व वर्तमानपत्र
- (The Hindu) / Indian Express
- लोकसत्ता / म.टा.
पेपर क्रमांक 1 [ मराठी / इंग्रजी] (descriptive)
निबंध : वर्तमानपत्र Editorials/Quotes वाचा
विषय कसा मांडतात याची शैली विकसित करा.
भाषांतर सारांश = News चे भाषांतर / सारांश.
मित्रांकडून check करून घ्या.
पेपर क्रमांक 2 [मराठी | इंग्रजी] (Objective)
1] मराठी - मो. रा. वाळिंबे (सुरूवातीपासून शेवटपर्यंत)
-8वी scholarship book
- बाळासाहेब शिंदे Audio/ प्रश्नसंच.
- Vocab ला फार वेळ देऊ नका [ Output कमी)
2] English
- Pal- Suri (selective)
- Wren - Martin (selective)
3] Comprehension साठी CSAT च्या मागील प्रश्नपत्रिका.
1. HISTORY:
1.1 to 1.6
Bipin Chandra ( Syllabus Wise) / Grover /Spectrum
(जे वाचत असाल तेच वापरा.)
8th, 11th वी state board.
1.7 India after Independence: - NCERT XII (Politics Since Independence),
Sinhasan episodes
1.8 Selected Social Reformers of Maharashtra- अनिल कठारे, भीडे पाटील, 11 वी.
1.9 Cultural Heritage of Maharashtra (Ancient to Modern) : समाधान महाजन.
4th -12th State Board ,
5th -12th NCERT
2.1 Physical Geography: NCERT, G.C. leong / Majid Hussain
2.2 Economic Geography of Maharashtra: Minerals and Energy Resources:
खतीब / MTDC website,
2.3 Human and Social Geography of Maharashtra:
NCERT (CRz notification)
2.4 Environmental Geography: NCERT (Biology + CRZ Notifications + Geography) शेवटचे topic.
2.5 Population Geography (with reference to Maharashtra): Human Geography (NCERT)
2.6 Remote Sensing: NCERT (practical work in geography) - XI
3. GEOGRAPHY AND AGRICULTURE:
Katyayan / Reddy (Syllabus wise)
3.1 Agroecology: 11-12 State Board (Agri science & tech)
3.2 Climate: Atmosphere- NCERT
Katyayan
3.3 Soils: NCERT
3.4 Water management: 11-12 (Agri science and tech) state
1 - 4
Laxmikanth + Laxmikanth objective + कोळंबे 'महाराष्ट्र पंचायत राज' ( लवटे सर if Time permits) (कमी output)
6. Educational System : 11वी शिक्षणशास्त्र , pib.nic. वरील education schemes, Vikaspedia.
7. Parties and Pressure Groups: Laxmikanth
8. The Media: युनिक -भाग 2
9. The Electoral Process: Laxmikanth
10. Administrative Law: युनिक -भाग 2, (Google)
11. Central and State Government Privileges: यूनिक - 2, Google
12. Some Pertinent Laws: & 13 Social Welfare and Social Legislation:
- [ original acts ( खूप productive) ]...
- कायदयापुढे
[ (.pdf टाकून search करा) ] (Latest कायदा वाचा)
14. Public Services : Governance in India
15. Control over Public Expenditure: Laxmikanth , Google
1) हा खूप productive subject आहे. जास्तीत जास्त efforts द्या.
2) ज्यांना शक्य आहे, त्यांनी खालील Books वाचून घ्या. Score वाढतो. Interview मध्ये फायदा होतो.
◆ [ IX NCERT , X NCERT (Democratic politics part 1,2) ]
◆ political theory (XI NCERT)
◆ Indian constitution at work (XI NCERT)
1. HRD - (कोळंबे सरांचे latest book, देसले भाग -2)
1.1 देसले, Human Geography NCERT (unit2), NPP 2000, Google, logos.
1.2 11 वी शिक्षणशास्त्र, schemes pib/vikaspedia, Ministry HRD, देसले.
1.3 - कोळंबे, देसले भाग 2
1.4 कोळंबे, देसले भाग 2, IYB
1.5 कोळंबे, देसले भाग 2, IYB schemes on pib.nic
2. HUMAN RIGHTS:
Governance in India (right issues), कोळंबे (important)
2.1 Universal Declaration of Human Rights (UDHR 1948) -
Governance in India [chapter 17,18, 19, 20 + Rights ]
(YCMOU वाचू नका Output कमी)
2.2 to 2.9
कोळंबे, IYB, ministry, देसले -2, (K'sagar), social issue
(कवरेज वाढविणे महत्त्वाचे)
(vision IAS).
2.10 LARR act , कोळंबे
2.11 chapt 6 NCERT: contemprory world politics, देसले.
2.12 कायदा original act pdf, कोळंबे, Monoconsumer Affairs.
2.13 Sociology NCERT (11,12) (वेळ भेटला तर)
(Interview ला फायदा होतो)
1.1 Indian Economy - NCERT XI (Indian economic dev), Dutt Sundharam, देसले - 1
1.2 Urban and Rural Infrastructure Development: देसले - 1, Mrunal
1.3 Industry: देसले - 1, Mrunal , Dutt Sundharam.
1.4 Co-operation: MH Survey (सहकार), देसले
1.5 Economic reforms: देसले,Dutt Sundharam, (ch 9) - contempary World politics NCERT
1.6 International Trade and International Capital Movements: mrunal, देसले / कोळंबे.
1.7 Measurement and estimate of poverty & 1.8 Factors determining employment
Dutt Sundharam , Mrunal, survey
1.9 Economy of Maharashtra: MH survey (selective)
2. ECONOMICS OF DEVELOPMENT AND AGRICULTURE
2.1 Macro Economics: 11 NCERT (Intro Macro - chapter 2,3)
2.2 Public Finance and Financial Institutions:
Dutt sundharam, mrunal ( chapter 2,3,5,6), Macro NCERT , देसले
2.3 Growth, Development and International Economics: survey, Mrunal , देसले
2.4 Indian Agriculture, Rural Development and Cooperation: Dutt Sundharam
2.5 Agriculture: Dutt Sundharam, survey
2.6 Food and Nutrition: Biology basics, Food security act, google
2.7 Indian Industry, Infrastructure and Services Sector: Dutt Sundharam, देसले
3. SCIENCE AND TECHNOLOGY DEVELOPMENTS
3.1 Energy: Conventional and non-conventional energy sources
NCERT - energy, survey - infra , news ( syallabus related )
3.2 Computer and Information Technology: prev. Year paper, google ( output कमी )
3.3 Space Technology: ISRO, Pib वर syllabuwise , wikipedia
3.4 Biotechnology:12 Bio NCERT Topic & state board ( कधी कधी biology चे इतर प्रश्न विचारतात)
3.5 Nuclear Policy of India: Mrunal Video, wikipedia
3.6 Disaster Management: Geo/Science NCERT , wikipedia
1. मुलाखतीचा राजमार्ग - कैलाश अंडील
2. Civil Service Interview - Madhukar Bhagat, Tara Mcgrow
3. महाराष्ट्र वार्षिकी, महाराष्ट्र शासन
4.Current Issue - Vision IAS mains/PT365
5. NCERT Basics (Sociology, Political sci) (बोलण्यात Balance येतो.)
6. अधिका-यांचे अनुभव वाचा. (प्रशासननामा, प्रशासनातील नव्या वाटा, Zero Pendency, Making a difference)
अशा प्रकारे जेव्हा तुम्ही अभ्यासक्रम, पूर्व परीक्षा अर्थात मागील प्रश्नपत्रिकांचा योग्य आणि बारकाईने केलेला अभ्यास आणि अभ्यासक्रमात नमूद केलेल्या प्रत्येक मुद्द्याला धरून केलेला योग्य पुस्तक आणि संदर्भ साहित्य यांचा ताळमेळ लावून परीक्षेची तयारी करता तेव्हाच खऱ्या अर्थाने तुम्ही अभ्यास करीत असता तुमचे क्लास जे कोणी शिक्षक घेत असतील ते खरच हा संपूर्ण अभ्यासक्रम घेत आहेत का हे देखील वेळोवेळी तपासून पाहणे तुमच्या अतिशय फायद्याचे ठरते!
खासमराठी वरील ही दिलेली माहिती कशी वाटली ते नक्की कमेंट करून सांगा, सोबतच ही माहिती तुम्ही ज्या कोणत्या स्पर्धा परीक्षा Whatsapp , Facebook ग्रुप्स मध्ये सामील असाल अशा प्रत्येक ठिकाणी नक्की Share करा ! यामुळे आम्हाला घेतलेल्या कष्टाचा आनंद मिळेल इतकच ! धन्यवाद !!
2] पुस्तकांच्या List मधील सर्वच पुस्तके सुरुवातीपासून शेवटपर्यंत वाचण्याची आवश्यकता नसते, त्यामुळे मोठी List पाहून घाबरू नका. (विशेषतः नवीन उमेदवारांनी). Selective आणि Syllabus wise वाचलात, तर सर्व अभ्यासक्रम पूर्ण होईल.
3] ही List परीपूर्ण नाही व नसावी. तुम्हाला syllabus व previous papers वरुन एखादे book महत्त्वाचे वाटत असेल तर नक्की वापरा.
4] एखादे नवीन book अभ्यासाला घेताना त्याचं output किती आहे? किती वेळ दयावा लागेल? याचा नक्की विचार करा.
5] मी फक्त इंग्रजीच / मराठीच माध्यमातून पुस्तके वाचणार हा अट्टहास नको. दोन्ही माध्यमांमधून दर्जेदार References वाचावी, फायदा होतो.
6] सर्व अभ्यासक्रम touch करा आणि जास्त weightage (जास्त output ) असलेला भाग चांगला करा.
मात्र, मागच्या प्रश्नपत्रिकेतील एखादया irrelevant अथवा अभ्यासक्रमाबाहेरील प्रश्नासाठी फार काही नवीन sources शोध नका .
7] Telegram / Whatsapp किंवा इतर app वरील random माहितीचे अथवा Current Affairs चे output फारच कमी असते. त्यामूळे अशा गोष्टीला मोजकाच वेळ दया. Basic books चांगले करा.
8] या websites चा मर्यादित वापर फायदेशीर ठरतो.
==> Ministry website / pib.nic.in / prsindia / Vikaspedia / Mrunal
9] current aftairs साठी Magazines / Diaries पेक्षा News papers च जास्ती फायदेशीर. मात्र, MPSC साठी याला मोजका वेळ पूरेसा. (लोकसत्ता / म. टा./ The Hindu)
10] Factual data पेक्षा General idea / Basics / Background या गोष्टींवर भर दया. सतत Revise केल्याने नंतर Factual स्मरणात राहते.
11] दर्जेदार MCQs सोडवा ( Laxmikanth objective buole सारखे) मागील वर्षाच्या प्रश्नांसारखे MCQ बनविण्याचा प्रयत्न करा.
12] Notes बनविताना (Mpsc साठी) short मध्ये बनवा. दोन वेगळया topic मधले connection, लक्षात ठेवण्याची trick अशा गोष्टी असाव्या. पुस्तकात आहे तेच जशाला तसे लिहित बसू नका. कारण पेपर लेखी नाही.
पूर्व परीक्षा तयारी (MPSC PRELIMS EXAM PREPARATION)
1] मागील वर्षांच्या प्रश्नपत्रिकांचे विश्लेषण असलेले कोणत्याही प्रकाशनाचे Book.
2] अभ्यासक्रमाची प्रिंट. (पूर्व व मुख्य अभ्यासक्रम - थोडा फरक आहे). पूर्व पास
होणे महत्त्वाचे असल्याने (तो फरक जाणून तो भाग पण cover करा)
3] पूर्व परीक्षेच्या 2-3 महिने आधी रोज CSAT (paper 2) चा अभ्यास करावा. CSAT ला वेळ कमी पडतो. त्यामुळे Time Management आत्मसात करण्यासाठी सराव खूप महत्वाचा आहे.
CSAT (paper-2)
1] ज्यांना शक्य ( Engg. / MBBS) असेल त्यांनी Arun sharma CAT (Selective) करा. (Non-VerbClogical comprehension)
2】इतरांनी पंढरीनाथ राणे / अनिल अंकलगी.
General Studies Paper-1
1] इतिहास : 6 वी, 7वी, 8वी, 11वी State Board
Ancient / Medieval साठी Luccent GK.
Grover/ Bipin chandra / spectrum (जे वाचत असाल तेच)
2] भूगोल : 4 - 12 th state bodrd, 5-12 NCERT.
GC leong / Majid hussain,
खतीब
3] पर्यावरण - युनिक (घोरपडे) / NCERT Biology / Geography मधील शेवटचे पर्यावरणाचे topic.
4] राज्यशास्त्र - Laxmikanth, Lax चे objective book
कोळंबे सर.
5] अर्थशास्त्र - कोळंबे , देसले
Dutt & Sundharam / Economic Survey (MH & Ind)
6] विज्ञान - 8, 9,10,11,12 ( संख्या 11, 12 वीचे weightage
[ Selective ] वाढत आहे)
7] current - पृथ्वी / Unique व वर्तमानपत्र
- (The Hindu) / Indian Express
- लोकसत्ता / म.टा.
मुख्य परीक्षा
पेपर क्रमांक 1 [ मराठी / इंग्रजी] (descriptive)
निबंध : वर्तमानपत्र Editorials/Quotes वाचा
विषय कसा मांडतात याची शैली विकसित करा.
भाषांतर सारांश = News चे भाषांतर / सारांश.
मित्रांकडून check करून घ्या.
पेपर क्रमांक 2 [मराठी | इंग्रजी] (Objective)
1] मराठी - मो. रा. वाळिंबे (सुरूवातीपासून शेवटपर्यंत)
-8वी scholarship book
- बाळासाहेब शिंदे Audio/ प्रश्नसंच.
- Vocab ला फार वेळ देऊ नका [ Output कमी)
2] English
- Pal- Suri (selective)
- Wren - Martin (selective)
3] Comprehension साठी CSAT च्या मागील प्रश्नपत्रिका.
GENERAL STUDIES – I ( HISTORY AND GEOGRAPHY )
1. HISTORY:
1.1 to 1.6
Bipin Chandra ( Syllabus Wise) / Grover /Spectrum
(जे वाचत असाल तेच वापरा.)
8th, 11th वी state board.
1.7 India after Independence: - NCERT XII (Politics Since Independence),
Sinhasan episodes
1.8 Selected Social Reformers of Maharashtra- अनिल कठारे, भीडे पाटील, 11 वी.
1.9 Cultural Heritage of Maharashtra (Ancient to Modern) : समाधान महाजन.
2. GEOGRAPHY– WITH SPECIAL REFERENCE TO MAHARASHTRA:
4th -12th State Board ,
5th -12th NCERT
2.1 Physical Geography: NCERT, G.C. leong / Majid Hussain
2.2 Economic Geography of Maharashtra: Minerals and Energy Resources:
खतीब / MTDC website,
2.3 Human and Social Geography of Maharashtra:
NCERT (CRz notification)
2.4 Environmental Geography: NCERT (Biology + CRZ Notifications + Geography) शेवटचे topic.
2.5 Population Geography (with reference to Maharashtra): Human Geography (NCERT)
2.6 Remote Sensing: NCERT (practical work in geography) - XI
3. GEOGRAPHY AND AGRICULTURE:
Katyayan / Reddy (Syllabus wise)
3.1 Agroecology: 11-12 State Board (Agri science & tech)
3.2 Climate: Atmosphere- NCERT
Katyayan
3.3 Soils: NCERT
3.4 Water management: 11-12 (Agri science and tech) state
GENERAL STUDIES– II
( INDIAN CONSTITUTION AND INDIAN POLITICS (WITH SPECIAL REFERENCE TO MAHARASHTRA) AND LAW)
Laxmikanth + Laxmikanth objective + कोळंबे 'महाराष्ट्र पंचायत राज' ( लवटे सर if Time permits) (कमी output)
6. Educational System : 11वी शिक्षणशास्त्र , pib.nic. वरील education schemes, Vikaspedia.
7. Parties and Pressure Groups: Laxmikanth
8. The Media: युनिक -भाग 2
9. The Electoral Process: Laxmikanth
10. Administrative Law: युनिक -भाग 2, (Google)
11. Central and State Government Privileges: यूनिक - 2, Google
12. Some Pertinent Laws: & 13 Social Welfare and Social Legislation:
- [ original acts ( खूप productive) ]...
- कायदयापुढे
[ (.pdf टाकून search करा) ] (Latest कायदा वाचा)
14. Public Services : Governance in India
15. Control over Public Expenditure: Laxmikanth , Google
1) हा खूप productive subject आहे. जास्तीत जास्त efforts द्या.
2) ज्यांना शक्य आहे, त्यांनी खालील Books वाचून घ्या. Score वाढतो. Interview मध्ये फायदा होतो.
◆ [ IX NCERT , X NCERT (Democratic politics part 1,2) ]
◆ political theory (XI NCERT)
◆ Indian constitution at work (XI NCERT)
GENERAL STUDIES– III
(HUMAN RESOURCE DEVELOPMENT (HRD) AND HUMAN RIGHTS)
1. HRD - (कोळंबे सरांचे latest book, देसले भाग -2)
1.1 देसले, Human Geography NCERT (unit2), NPP 2000, Google, logos.
1.2 11 वी शिक्षणशास्त्र, schemes pib/vikaspedia, Ministry HRD, देसले.
1.3 - कोळंबे, देसले भाग 2
1.4 कोळंबे, देसले भाग 2, IYB
1.5 कोळंबे, देसले भाग 2, IYB schemes on pib.nic
2. HUMAN RIGHTS:
Governance in India (right issues), कोळंबे (important)
2.1 Universal Declaration of Human Rights (UDHR 1948) -
Governance in India [chapter 17,18, 19, 20 + Rights ]
(YCMOU वाचू नका Output कमी)
2.2 to 2.9
कोळंबे, IYB, ministry, देसले -2, (K'sagar), social issue
(कवरेज वाढविणे महत्त्वाचे)
(vision IAS).
2.10 LARR act , कोळंबे
2.11 chapt 6 NCERT: contemprory world politics, देसले.
2.12 कायदा original act pdf, कोळंबे, Monoconsumer Affairs.
2.13 Sociology NCERT (11,12) (वेळ भेटला तर)
(Interview ला फायदा होतो)
GENERAL STUDIES– IV
(ECONOMY AND PLANNING, ECONOMICS OF DEVELOPMENT AND AGRICULTURE, SCIENCE AND TECHNOLOGY DEVELOPMENT )
1. ECONOMY AND PLANNING
1.2 Urban and Rural Infrastructure Development: देसले - 1, Mrunal
1.3 Industry: देसले - 1, Mrunal , Dutt Sundharam.
1.4 Co-operation: MH Survey (सहकार), देसले
1.5 Economic reforms: देसले,Dutt Sundharam, (ch 9) - contempary World politics NCERT
1.6 International Trade and International Capital Movements: mrunal, देसले / कोळंबे.
1.7 Measurement and estimate of poverty & 1.8 Factors determining employment
Dutt Sundharam , Mrunal, survey
1.9 Economy of Maharashtra: MH survey (selective)
2. ECONOMICS OF DEVELOPMENT AND AGRICULTURE
2.1 Macro Economics: 11 NCERT (Intro Macro - chapter 2,3)
2.2 Public Finance and Financial Institutions:
Dutt sundharam, mrunal ( chapter 2,3,5,6), Macro NCERT , देसले
2.3 Growth, Development and International Economics: survey, Mrunal , देसले
2.4 Indian Agriculture, Rural Development and Cooperation: Dutt Sundharam
2.5 Agriculture: Dutt Sundharam, survey
2.6 Food and Nutrition: Biology basics, Food security act, google
2.7 Indian Industry, Infrastructure and Services Sector: Dutt Sundharam, देसले
3. SCIENCE AND TECHNOLOGY DEVELOPMENTS
3.1 Energy: Conventional and non-conventional energy sources
NCERT - energy, survey - infra , news ( syallabus related )
3.2 Computer and Information Technology: prev. Year paper, google ( output कमी )
3.3 Space Technology: ISRO, Pib वर syllabuwise , wikipedia
3.4 Biotechnology:12 Bio NCERT Topic & state board ( कधी कधी biology चे इतर प्रश्न विचारतात)
3.5 Nuclear Policy of India: Mrunal Video, wikipedia
3.6 Disaster Management: Geo/Science NCERT , wikipedia
मूलाखत तयारी Books
1. मुलाखतीचा राजमार्ग - कैलाश अंडील
2. Civil Service Interview - Madhukar Bhagat, Tara Mcgrow
3. महाराष्ट्र वार्षिकी, महाराष्ट्र शासन
4.Current Issue - Vision IAS mains/PT365
5. NCERT Basics (Sociology, Political sci) (बोलण्यात Balance येतो.)
6. अधिका-यांचे अनुभव वाचा. (प्रशासननामा, प्रशासनातील नव्या वाटा, Zero Pendency, Making a difference)
अशा प्रकारे जेव्हा तुम्ही अभ्यासक्रम, पूर्व परीक्षा अर्थात मागील प्रश्नपत्रिकांचा योग्य आणि बारकाईने केलेला अभ्यास आणि अभ्यासक्रमात नमूद केलेल्या प्रत्येक मुद्द्याला धरून केलेला योग्य पुस्तक आणि संदर्भ साहित्य यांचा ताळमेळ लावून परीक्षेची तयारी करता तेव्हाच खऱ्या अर्थाने तुम्ही अभ्यास करीत असता तुमचे क्लास जे कोणी शिक्षक घेत असतील ते खरच हा संपूर्ण अभ्यासक्रम घेत आहेत का हे देखील वेळोवेळी तपासून पाहणे तुमच्या अतिशय फायद्याचे ठरते!
खासमराठी वरील ही दिलेली माहिती कशी वाटली ते नक्की कमेंट करून सांगा, सोबतच ही माहिती तुम्ही ज्या कोणत्या स्पर्धा परीक्षा Whatsapp , Facebook ग्रुप्स मध्ये सामील असाल अशा प्रत्येक ठिकाणी नक्की Share करा ! यामुळे आम्हाला घेतलेल्या कष्टाचा आनंद मिळेल इतकच ! धन्यवाद !!
टिप्पणी पोस्ट करा